مصاحبه زیر در شماره هشتم هفته‌نامه کارنگ با عنوان «باید رگولاتور را آگاه کنیم» در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۴۰۰ منتشر شده است:
ششم مردادماه ۱۴۰۰ شاید تا مدت‌ها در خاطر همه بماند. روزی که نمایندگان مجلس بعد از کش‌و‌قوس‌های بسیار، طرح موسوم به صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را به رأی گذاشتند. طرحی که بسیاری آن را به معنای خطر قطع ارتباطات اینترنت بین‌الملل و نابودی هزاران کسب‌و‌کار وابسته به فضای مجازی می‌دانند، اما نمایندگان مجلس فعلا جور دیگری فکر می‌کنند. مدت‌هاست افراد، چهره‌ها و فعالان اینترنتی و کسب‌و‌کارها به هر دری می‌زنند که طرح را معلق کنند اما نمایندگان کوتاه نیامده‌اند.
نمایندگان در حالی روز ششم مرداد رأی به بررسی طرح صیانت در کمیسیون فرهنگی داده‌اند که مخالفان کمپینی اینترنتی به نام «مخالفت با طرح‌های محدود‌کننده اینترنت بین‌المللی و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی» راه انداخته‌اند که تا لحظه تنظیم این گفتوگو ۵۶۰ هزار نفر آن را امضا کرده‌اند. کمپین جمع‌آوری امضا را استارتاپی به نام «کارزار» راهبری می‌کند. کارزار آن‌طور که مدیرعامل آن می‌گوید پلتفرمی امن، مستقل و رایگان برای طرح درخواست‌ها، شکواییه‌ها و تقدیرهای جمعی از طریق جمع‌آوری امضاست که از نُه میلیون امضاکننده میزبانی می‌کند. با حامد بیدی، مدیرعامل این پلتفرم، گفتوگو کرده‌ایم.
کارزار مخالفت با طرح صیانت از چه زمانی شروع به کار کرده است؟
این کارزار پانزدهم تیرماه شروع شد. مثل دیگر کارزارهای وبسایت، یکی از کاربران این کارزار را نوشته است. از زمان شروع تا الان این دادخواست موج‌های حمایتی زیادی را به خود دیده است. در هفته اول در مجموع کمتر از ۱۰ هزار امضا جمع‌آوری کردیم اما به‌مرور با همراهی‌های زیادی که در فضای مجازی صورت گرفت و به‌ویژه با نزدیک‌تر شدن به زمان بررسی طرح در مجلس، موج‌های حمایتی بیشتری شکل گرفت و همراهی و حمایت افراد و فعالان از کارزار افزایش یافت. چه از طرف افراد مؤثر در حوزه آی‌تی و چه از طرف رسانه‌ها و شرکت‌ها که خیلی خوب به میدان آمدند و از کارزار حمایت کردند.
چه شد که موضوع طرح صیانت از حقوق کاربران برای جمع‌آوری امضا انتخاب شد؟ گزینش موضوعات و تعریف درخواست‌ها بر اساس چه معیارها و شاخص‌هایی صورت می‌گیرد؟
کارزار پلتفرمی برای میزبانی مطالبات مدنی کاربران است و کاربران نیز آن را امضا می‌کنند. این‌گونه نیست که ما تحولات را رصد کنیم و موضوعی را انتخاب کنیم. ما نقش واسط را بازی می‌کنیم و در واقع بستری ایجاد کرده‌ایم. تاکنون ۴۸۰۰ مطالبه در سایت کارزار منتشر شده که همه آن‌ها را کاربران تعریف و ثبت کرده‌اند. روزانه در سایت ما ۲۰ تا ۳۰ مطالبه مختلف ثبت می‌شود. کاری که ما انجام می‌دهیم این است که این درخواست‌ها را را در صورت نیاز اصلاح و ویراستاری می‌کنیم تا استنادها و ارجاعات بهتری داشته باشد.
مانند همین کارزار مخالفت با طرح صیانت. در مرحله بعد کارزار منتشر می‌شود و طبق پروتکل‌ها و سازوکارهای مشخص حمایت صورت می‌گیرد. به عبارتی دیگر این‌طور نیست که تیم کارزار دست به انتخاب و گزینش بزنند یا چیزی را تبلیغ کنند. حتی تبلیغ شدن نیز به واسطه سازوکار حمایتی کاربران است. کاربران هرچه بیشتر حمایت کنند، سایت به صورت خودکار آن کارزار خاص را بیشتر تبلیغ می‌کند و در صفحه اصلی یا جاهای مختلف آن را به نمایش می‌گذارد.
تعداد امضاهای مخالفت با طرح صیانت بالا رفته و موج‌های حمایتی نیز همچنان ادامه دارد. کارزار در نهایت به کجا می‌رسد؟
ما در کارزارها مراحل مختلفی را پیش‌بینی می‌کنیم. در حال حاضر کارزار مخالفت با طرح صیانت به خاطر استقبال زیاد کاربران، تمام آن مراحلی را که به طور معمول ما برای کارزارها تعریف می‌کنیم، رد کرده و ما نیز از تمام ظرفیت‌هایمان استفاده می‌کنیم. چندین بار این موضوع را در شبکه‌های اجتماعی‌مان بازنشر کرده‌ایم و در دبیرخانه مجلس و سامانه مربوط به رئیس مجلس نیز ثبت شده است.
بازتاب رسانه‌ای این کارزار را نیز پیگیری می‌کنیم. علاوه بر این تیمی به عنوان کارگروه ویژه با نمایندگان مجلس تماس برقرار می‌کنند و علاوه بر دریافت نظراتشان، در رابطه با تأثیرات این طرح بر کاربران و کسب‌و‌کارها به آن‌ها توضیح می‌دهند. جدای از این تماس‌ها و پیگیری‌ها برخی از خروجی‌های این گفت‌و‌گوها نیز به صورت فایل صوتی در سایت و صفحه‌های استارتاپ کارزار منتشر می‌شود. اساسا ماهیت و جنس کار کارزارهای اینترنتی، رسانه‌ای و افکار عمومی است. ما نیز درباره طرح صیانت تصور می‌کنیم تا حدودی توانسته‌ایم توجه افکار عمومی و شرکت‌ها و انجمن‌ها و نهادها و رسانه‌ها را راجع به موضوعی اساسی به یکدیگر نزدیک‌تر کنیم.
درباره این طرح اتحادیه‌ها و کسب‌و‌کارها و فعالان فضای مجازی چندین نامه خطاب به مسئولان مختلف نوشتند. همکاری کارزار با انجمن‌ها و اتحادیه‌ها و اشخاص چگونه بوده و آیا اقدامی برای همگرایی و یک‌صدا کردن و تشویق چهره‌ها و کسب‌و‌کارها صورت داده‌اید؟
افرادی که در اکوسیستم نوآوری کشور فعال هستند، با پلتفرم کارزار آشنایی دارند و در این مدت نیز با آن‌ها ارتباط مستمر داشته‌ایم. در این مدت ایده‌هایی مثل قرار دادن نوار مخالفت با طرح صیانت در سایت‌های مختلف را پیگیری کردیم. هم‌اکنون صدها کسب‌و‌کار نوآور مختلف نوار مخالفت با طرح صیانت و همین‌طور لینک کارزار را روی وبسایت‌هایشان قرار داده‌اند و از کاربران دعوت می‌کنند که به این کارزار بپیوندند. در مجموع سازوکار تعریف‌شده‌ای برای همکاری با فعالان اکوسیستم نوآور درباره این طرح نداشتیم.
ما همواره تأکیدمان بر این است که کارزار به عنوان استارتاپی اجتماعی به عنوان پلتفرمی بی‌طرف عمل می‌کند. کارزار متعهد است که صدای کاربران خود را به گوش مسئولان و رسانه‌ها برساند. از طرفی دیگر فرایندها را به گونه‌ای تعریف کرده‌ایم و عمل می‌کنیم تا مبادا این شائبه ایجاد شود که امضاها به صورت غیرعادی جمع‌آوری می‌شوند.
طرح صیانت از حقوق کاربران، موضوعی حاکمیتی است و تاحدودی آرایش بازیگران و نوع رگولاتوری فضای مجازی را در کشور تغییر می‌دهد. چقدر فکر می‌کنید در مورد به این مهمی همگرایی افراد، چهره‌ها و کسب‌و‌کارهای نوآور در رسیدن به خواست‌‌ها از رهگذر راه‌اندازی کارزار مؤثر است؟
مسیر دیگری وجود ندارد. اساسا وقتی مطالبه‌ای وجود دارد، بازیگران مختلف جامعه مدنی باید با یکدیگر همگرا شوند. نهادهای مدنی میان شهروندان و حاکمیت حائل شوند تا بتوانند صدای آن‌ها را به صورت درست منتقل کنند. مدلی که کارزار بر اساس آن فعالیت می‌کند، همین است. اگر امروزه دموکراسی وجود دارد، به این دلیل است که نهادهایی به نمایندگی از مردم با بخش‌های مختلف حاکمیتی وارد چانه‌زنی و گفتوگو می‌شوند یا نقش ناظر دارند یا صداهای اعتراض را منتقل می‌کنند. برای یک حرکت مدنی مؤثر و فراگیر چه باید کرد، در کارزار مخالفت با طرح صیانت به‌خوبی مشهود است. از یک طرف خیل عظیم شهروندان امضای خود را پای کارزار گذاشته‌اند.
وقتی مطالبه‌ای وجود دارد، بازیگران مختلف جامعه مدنی باید با یکدیگر همگرا شوند. نهادهای مدنی میان شهروندان و حاکمیت حائل شوند تا بتوانند صدای آن‌ها را به صورت درست منتقل کنند.
۵۶۰ هزار امضا در کشور تقریبا بی‌سابقه است. از طرفی نیز انجمن‌ها و نهادهای متعددی به میدان آمده‌اند. شرکت‌ها نیز در قالب مسئولیت اجتماعی‌شان وارد شده‌اند. استارتاپ‌ها نیز کاری کرده‌اند کارستان و علاوه بر صدور بیانیه، با قراردادن نوار مخالفت در پایین وبسایت خود همبستگی‌شان را نشان داده‌اند. علاوه بر این رسانه‌ها هم به‌خوبی همراهی کرده‌اند. هدف اصلی کمپین‌های جمع‌آوری امضا آگاهیبخشی و اطلاع‌رسانی عمومی است و اثرگذاری آن در مراحل بعد قرار دارد. کاری که کمپین‌ها ایجاد می‌کنند، آگاهیبخشی و ایجاد حساسیت است و بازیگران مختلف را فرا می‌خوانند. در این موضوع خاص نیز هدف این بود که نمایندگان مجلس را نسبت به تبعات این طرح آگاه کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید