تجارت نیوز درباره تجربه پلتفرم‌های بومی در کشورهای توسعه‌یافته گفتگویی با من داشت که در گزارشی با عنوان «پلتفرم بومی؛ ابزار سهم‌خواهی یا جایگزین نمونه خارجی؟» با روتیتر «بازار دیجیتال به سمت انحصار می‌رود؟» منتشر کرد. متن گزارش را که توسط مهدیه اسماعیلی تدوین شده و در ۲۴ آبان‌ماه منتشر شده است، اینجا بازنشر می‌کنم:

به گزارش تجارت‌نیوز، بعد از اعمال محدودیت‌های اینترنتی، تاکید مسئولان ذی‌ربط بر کوچ کاربران به پلتفرم‌های داخلی افزایش یافت. این درحالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، راه‌اندازی پلتفرم بومی صرفا برای سهم گرفتن از بازار بین‌المللی است نه به‌عنوان جایگزینی برای پلتفرم‌های بین‌المللی.

بعد از گذشت دو ماه از فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی خارجی، تاکید مسئولان ذی‌ربط بر مهاجرت کاربران به پلتفرم‌های داخلی افزایش یافت و گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر ملی‌شدن اینترنت بیش از همیشه مطرح شد. صبح امروز نیز وزیر ارتباطات در صحن علنی مجلس از افزایش دو برابری ترافیک اینترنت داخلی خبر داد و اعلام کرد ترافیک اینترنت داخلی در مقابل شبکه‌های خارجی ۶۰ به ۴۰ شده است. او این اتفاق را نشانه اعتماد مردم به پلتفرم‌های داخلی دانست. این اظهار نظر وزیر در حالی مطرح شد که همچنان اعتماد عمومی به این پلتفرم‌ها جلب نشده و هنوز بسیاری از کاربران از فیلترشکن برای اتصال به پلتفرم‌های خارجی استفاده می‌کنند.

با وجود تاکید مسئولان بر استفاده از این پلتفرم‌ها، آیا در کشورهای توسعه‌یافته همه کاربران از پلتفرم‌های بومی استفاده می‌کنند؟

پلتفرم‌هایی برای رقابت در بازار بین‌المللی

حامد بیدی، کارشناس فناوری با اشاره به اینکه محصولات شرکت متا یعنی فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ از پلتفرم‌های فراگیر در سراسرجهان هستند، به تجارت‌نیوز گفت: در کشورهای توسعه‌یافته هم استارتاپ‌هایی هستند که تلاش می‌کنند پلتفرم‌های داخلی را طراحی کنند و آنها را توسعه بدهند. اما اینگونه نیست که بخواهند این پلتفرم‌ها را به‌عنوان گزینه‌های جایگزین برای پلتفرم‌های بین‌المللی در نظر بگیرند.

او ادامه داد: همه کشورها بالاخره نگاهی به بازار بین‌المللی دارند تا بتوانند در بازار جهانی با سایر پلتفرم‌ها رقابت کرده و به نوعی از این بازار سهم داشته باشند. اگر بخواهم مثال بزنم در کشورهای توسعه‌یافته کمتر کشوری خودرو تولید می‌کند تا آن را جایگزین خودروهای خارجی کند.

نگاه متفاوت چین و روسیه

بیدی ضمن تاکید بر اینکه در این مسئله نگاه کشورهای چین و روسیه اندکی متفاوت است، بیان کرد: در کشور چین پلتفرم‌ها با این هدف توسعه پیدا کردند که جایگزین پلتفرم‌های آمریکایی شوند. اگرچه در این کشور هم نگاه فرامرزی وجود دارد اما معمولا نسخه محصولات بین‌المللی‌شان با نسخه محصولات داخلی‌ چین متفاوت است؛ مثلا خدماتی که پلتفرم ویچت در چین ارائه می‌دهد، خیلی گسترده‌تر از نسخه‌ای است که در دنیا استفاده می‌شود.

این کارشناس فناوری درباره کشور روسیه ادامه داد: کشور روسیه رویکرد بین‌المللی بیشتری دارد کما اینکه محصولاتی را هم به بازار جهانی ارائه کرده است.

او افزود: نگاهی که تمام کشورهای دنیا اعم از چین و روسیه یا کشورهای اروپایی دارند این است که تلاش می‌کنند با حمایت از شرکت‌های استارتاپی وسرمایه‌گذاری در این زمینه بتوانند دنیای دیجیتال آینده را از آن خود کنند.

اینترنت ملی چه تبعاتی دارد؟

مدیرعامل پلتفرم کارزار با بیان اینکه نگاه مسئولان به پدیده اینترنت ملی نگاه درستی نیست، گفت: بازتاب نگاه مسئولان در در فرآیند بحث‌ و گفت‌وگوهایی که در رابطه با طرح صیانت انجام می‌شد، نمود پیدا کرده است و از نتایج گفت‌وگوها مشخص است که تبعات خوبی ندارد.

او با اشاره به اینکه این نوع نگاه بر جدایی مرزهای دیجیتال ایران از جهان تاکید دارد، ادامه داد: چنین نگاهی بازار دیجیتال را به سمت انحصار می‌برد؛ مانند حوزه رسانه که شاهد ایجاد انحصار توسط صداوسیما هستیم و یا انحصاری که در صنعت خودروسازی دیده می‌شود.

با این تفاسیر همچنان پدیده اجرای طرح شبکه ملی اطلاعات یا همان اینترنت ملی در هاله‌ای از ابهام است. با اینکه گمانه‌‌زنی‌هایی از رفع محدودیت‌های اینترنت به گوش می‌رسد اما همچنان موج نگرانی‌ها درباره اجرای این طرح وجود دارد.

• متن اصلی این گزارش را اینجا می‌توانید ببینید.